Het zit vanbinnen

Ik wilde niet zo iemand zijn. Zo iemand die door een helse periode ging en dan al haar tijd steekt in andere mensen wakker te schudden voor de problematiek. Ik kijk op naar de mensen die het wel doen, het werk dat moet gedaan worden, maar zelf wilde ik het niet doen. En toch moet ik er iets over kwijt. Voor eens en voor altijd.

 

Gisteren passeerde in de krant het zoveelste bericht over iemand dat zich nu ‘durft te smijten’ omdat ze zoveel kilo’s had kunnen kwijtspelen. Boodschap: vermager en dan zal je het maken! Pas op, ik heb niks tegen vermageren op zich. Soms is het nodig om gezondheidsredenen. Soms is het beter voor uw gemoedsrust. Dat is ok. Ik zal u hier niet vertellen wat u wel of niet moet doen. Wel wil ik even delen hoe ik me stoor aan de impliciete ideeën die via boodschappen als deze worden verspreid, namelijk dat je pas iets betekent of kan betekenen als je een maatje minder, of beter nog het perfecte gewicht, hebt. 

 

Schoonheidsidealen zijn van alle tijden. Je ziet ze niet, maar ze zijn er wel. Ze worden ons meegegeven op heel subtiele en sluwe manieren. Via de media, via personen die ons worden gepresenteerd als rolmodellen, eigenlijk zowat overal. Ik ben blij te zien hoe er vandaag reeds een tegenbeweging ontstaat. De zogenaamde body positivity beweging is in opmars, en het doet me oprecht deugd te zien hoeveel jonge mensen hier inspiratie uithalen, in plaats van zich te onderwerpen aan de onhaalbare idealen waaraan we denken te moeten voldoen.

 

Ternauwernood moet ik hier de stap maken naar… eetstoornissen. Vaak worden beiden, schoonheidsidealen en eetstoornissen, namelijk aan elkaar gekoppeld. Meer bepaald wordt het laatste gezien als een soort ‘logisch’ gevolg van het eerste. De meisjes en jongens, vrouwen en mannen die worstelen met een eetstoornis worden vaak gezien als ‘niet sterk genoeg’ om de idealen het hoofd te bieden. Ze lieten zich vangen door het perfecte plaatje en weten nu geen weg terug. Ik neem het hen niet kwalijk. De mensen die eetstoornissen enkel op deze manier zien. 

 

En toch is er meer. Schoonheidsidealen triggeren, jazeker. Er is de wil om mager te zijn, dat ook. Maar vaak zijn dit slechts symptomen. Eten of niet eten wordt gebruikt om de wereld buiten te houden. Om problemen die men denkt het hoofd niet te kunnen bieden even niet te zien. Om het gevoel te hebben iets te betekenen, doordat je op zijn minst de discipline hebt mager te kunnen zijn of je dagenlang uit te hongeren. Het eten zelf is slechts het topje van de ijsberg. 

 

Ik vergelijk het vaak met een alcoholprobleem. Denkt u dat mensen die hiermee te kampen hebben het plezant vinden elke dag dronken rond te lopen? Ik betwijfel het. De alcohol is een vluchtmiddel. Iets wat hen weghaalt uit de zwaarte van het alledaagse leven. Hetzelfde kan wellicht gezegd worden over andere verslavingen. 

 

Aan de andere kant hebben ze ook geen ongelijk, die mensen. Want er is wel degelijk nog een diepere connectie tussen schoonheidsidealen – en bij uitbreiding alle impliciete ideeën die heel wat druk op ons leggen, zoals het ideaal dat we ook een goede job moeten hebben, best een druk sociaal leven, enz. – en eetstoornissen. Eetstoornissen, en andere ‘stoornissen’, kunnen gezien worden als alarmbelletjes. Reeds vaak hoorde ik de metafoor van de ‘vogeltjes in de mijn’. Deze vogels hadden tot doel te waarschuwen voor gevaar in de mijnen. Ook mensen met psychische stoornissen zijn vogeltjes, die wijzen op gevaar in de samenleving. Op idealen die ons kapotmaken. Die het samenleven verstoren. De connectie met onszelf en met anderen. In plaats van ze dus te stigmatiseren, wat als we er meer aandacht aan zouden besteden? Echt zouden luisteren? 

 

Hopelijk kom ik nu niet over als een kwaad meisje, noch een belerende ‘expert’. Het enige wat ik wil doen, is twee zaken delen en vragen. Allereerst, laat ons verder die idealen afbreken. Laat ons stoppen het idee te bekrachtigen dat we enkel iets kunnen betekenen wanneer we er op een bepaalde manier uitzien. Koen Wauters wist het al langer: het zit vanbinnen J Ten tweede wil ik nog maar eens aandacht vragen voor de diepere betekenissen van eetstoornissen. Het enige wat ik vraag is niet te snel de bocht om te gaan, maar wat verder de straat in te kijken. 

 

                                                                           * * *

Zoals beloofd: tips! Hier zijn een aantal inspirerende accounts, personen en boeken die je kan raadplegen als je geprikkeld bent hier meer over te weten. 

 

Te volgen accounts:

 

Wil je op Instagram liever echte lichamen zien in plaats van perfecte paspoppen? Volg dan deze accounts voor een portie body positivity – warning: het gaat niet zomaar vanzelf! 

 

@planetprudence

Via prachtige cartoons geeft @planetprudence weer hoe alle lichamen ok zijn. écht ok. 

 

@liaiacono

Lia toont hoe je ondanks diepe dalen het licht terug kan zien. Hoe waardevol het lichaam, en het verzorgen daarvan, is.

 

@jitskevandeveire

The queen of body positivity. Maar ook van eerlijkheid. Do I need to say more?

 

Een aantal eye-opening boeken: 

 

-       Sabine Peeters – lief voor mijn lijf

 

-       Jozefien Daelemans – de naakte waarheid

 

Beide bovenstaande boeken durven het aan de alomtegenwoordige schoonheidsidealen uit te dagen. Door ze in vraag te stellen. Door ze op de rooster te leggen. Kennis is macht.

 

-       Nathalie Janssens de Bisthoven – en vie 

 

In dit boek worden eetstoornissen op een heel andere manier belicht. Niet enkel in termen van eten of niet eten, maar als een ontwaken. Een ontwaken van de persoon met de eetstoornis zelf, maar vaak ook van de omgeving.

 

Want some more? Soms zegt een beeld meer dan woorden:

 

-       The atlas of beauty

In dit boek zijn portretten vastgelegd van vrouwen overal ter wereld. Ofwel: beauty is all around us!

 

-       Fotografe Elien Van den Brande

Met haar project Fragile zet(te) deze fotografe volledig in op body positivity!