Kleur bekennen

Men zegt soms dat de geschiedenis zich herhaalt. En toch lijken we uit die herhalingen niks te leren. Ondanks de gruwel die zich al meermaals voltrok door een kloof op basis van kleur, religie of andere achtergrondfactoren, blijft deze bestaan. Zij die denken dat we anno 2020 al ver gekomen zijn, werden deze week nog maar eens uit die roes ontwaakt. Sociale media worden gekleurd door de hashtag ‘Justice for George’, maar zal er ook structureel iets veranderen?

Daarbij is dit geen crisis die zich enkel institutioneel voltrekt, maar een die het hele samenleven platlegt. Want het enige waar ik nu kan aan denken is: en nu? Hoe kan ik de ander recht in de ogen kijken zonder de muur te zien die tussen ons in werd gebouwd? Hoe meer ik ervan overtuigd ben dat ik mensen wil leren kennen voor wie ze zijn, zonder dat etniciteit of achtergrond daar enige rol in speelt, hoe meer factoren ik zie die dit kunnen belemmeren. De spiegel waar ik elke dag in kijk, dwingt me namelijk de vraag te stellen of ik echt zo open-minded ben als ik beweer te zijn. Als ik heel eerlijk ben, heb ik in mijn ‘rugzak van het leven’ misschien meer onverdraagzaamheid en vooroordelen gestockeerd dan ik zou willen. De bewustwording hiervan maar ook de wens om op een constructieve manier contact te maken, zorgen ervoor dat zelfs een lach op straat een heikel punt wordt. Toon ik hiermee een vorm van respect of kom ik hierdoor over als de welgestelde witte die neerkijkt op anderen? 

Ik heb misschien geen recht van spreken en nog minder een idee wat racisme wellicht inhoudt, maar racisme en verdeeldheid zitten nog op zo’n subtiele manier in onze maatschappijen verweven dat niemand hierover zou mogen zwijgen. We pretenderen in het westen progressief en ruimdenkend te zijn. Wel mensen, om de leider van deze westerse wereld te citeren: fake news! Het enige wat we gedaan hebben is de concepten waarmee we dergelijke vormen van ongelijkheid kunnen benoemen van tafel geveegd, in de hoop dat daarmee de verwerkelijking ervan ook vanzelf wel zou verdwijnen. Aan de andere kant loopt de woordenschat die we wel nog gebruiken over van verdeeldheid. We hebben voor elk continent wel een kleur, maar blank wordt gezien als een soort van neutrale tussenpositie. Hoezo ben ik niet wit? Ikzelf praat constant over ‘de ander’, wat op zich reeds een verhouding impliceert van tegenover elkaar staan, eerder dan naast elkaar. Ziet u hoe subtiel dit kan zijn? Hoe onze kleine alledaagse handelingen die kloof op zo’n manier in stand kunnen houden dat gruwel het onvermijdelijke resultaat moet zijn. 

Ik zou deel uitmaken van een generatie die steeds meer met diversiteit opgroeit, wat in bepaalde mate zo is. De wereld is voor mij wellicht tientallen keren kleiner dan ze voor mijn ouders was, en dus kom ik met veel meer mensen in contact. En toch zitten wij ook nog verdeeld tussen de echo’s van onze voorouders en de wil hier door te breken. Mijn vriendin vroeg me onlangs of ik het ooit had gedacht een Arabische vriendin te maken? Met verstomming geslagen besefte ik dat thema’s als deze nog wel degelijk diep ingebakken zitten. En dus blijft mijn vraag: en nu?